نگاهی به فیلم یک روز بارانی در نیویورک وودی آلن؛ عقب گرد آقای مولف - مجله یک کامپیوتر

یک روز بارانی در نیویورک قصه همیشگی فیلم های آلن است. داستان رابطه هایی که ایجاد می شوند و از بین می فرایند. داستان پرسه زنی های شخصیت اصلی - که مثل همواره شمایلی از خود وودی آلن است - در کوچه و پس کوچه ها و کوشش برای شناخت زندگی، خود و اطرافیانش. یک روز بارانی در نیویورک داستان دانشجویی پولدار و مرفه به نام گتسبی ولز (تیموتی شالامه) را روایت می نماید که برای آخر هفته با دوست دخترش اشلی (ال فانینگ) به نیویورک آمده است. اشلی قرار است در قالب خبرنگار با کارگردانی مطرح مصاحبه ای کوتاه کند و این مصاحبه آرام آرام او را با افراد دیگر و مسیرهای دیگری آشنا می نماید.

مشکل اساسی یک روز بارانی در نیویورک از آن جایی شروع می شود که فیلم همه چیز دارد اما در سطحی ترین و بی مایه ترین شکل ممکن. شخصیت ها پرداخت نشده اند، موقعیت ها به خوبی ساخته نشده اند، روابط به هیچ عنوان منطقی نیستند و اساسا همه چیز در فیلم به شکلی نازل به تصویر کشیده شده است. فرم روایی کلی از الگویی مبتنی بر پرسه زنی همانند نیمه شب در پاریس بهره می برد که در آن گذران وقت در خیابان ها برای شخصیت اصلی سبب آشنایی او با انسان ها و موقعیت های جدید و در نهایت یک تحول خودشناسانه خواهد شد. در میان این پرسه زنی ها صدای فکر او به صورت نریشن شنیده می شود و مخاطب متوجه موضع گیری ذهنی او راجع به مسائل پیرامونش می شود.

مسئله این جاست که وودی آلن این دنیا را نمی شناسد. به نظر او برای درک دنیای جوانان امروز زیادی پیر است. وودی آلن که در اوج دوران فیلم سازی اش با تکیه بر سنت های فلینی و برگمان وارانه به ساخت آثاری در باب هستی، فلسفه، روابط جنسی و مضامینی از این قبیل دست می زد، حال فیلمی متکی بر دنیایی تینیجری ساخته که معینا نه آدم های آن را می شناسد و نه با آن ها زیست نموده است. مقصود این نیست که روابط جوانانه به خودی خود موضوع سطح پایینی برای ساخت یک فیلم است، کما این که یکی از بهترین فیلم های دهه اخیر را می توان فرانسیس ها از نوا بامباک دانست که تم اصلی آن بر همین مسئله می چرخد. حتی می توان رادیکال تر بود و نوشت که موضوع خوب و بد اساسا در هنر معنا ندارد و پرداخت است که می تواند آن را تبدیل به موضوع خوب یا بد کند. پس در این فیلم بر خلاف گفته بسیاری که موضوع تینیجری آن را دلیل بد بودن اثر دانسته اند، موضوع به خودی خود سبب ضعف فیلم نیست و پرداخت ضعیف کارگردان است که آن را به ورطه فیلمی فراموش شدنی و معمولی کشانده است.

بیگانه بودن وودی آلن و جوانان فیلمش به خوبی در سکانس های فیلم هویداست. آلن دوست دارد خود را با آن ها یکی کند، در نتیجه علایق خود را در مغز و زبان آن ها چپانده ولی معینا باید درک کند که این جوانان، جوانان دهه 60 و نسل موسیقی راک و سینمای کلاسیک نیستند. اشلی دختری نیمه شیرین عقل است که تقریبا در بیشتر دقایق فیلم رفتارهایی بسیار احمقانه از خود بروز می دهد. حال همین شخص در یکی از سکانس های اولیه هنگام مصاحبه با یک فیلمساز از سینمای دسیکا و رنوار می گوید. قطعا با گذر زمان و بروز ابعاد شخصیتی دیگری از اشلی، هر مخاطبی می فهمد که او با هیچ متر و معیاری دسیکا و رنوار دیده نیست. شعور او شعور انسان اهل تفکر و هنر جدی نیست، بلکه در تمام تقابل های دودویی که با فیلمساز، نویسنده و یا بازیگری مشهور دارد با حماقت تمام رفتار می نماید.

در بحث همه چیز داشتن و هیچ نداشتن فیلم می توان به بحث سه سلبریتی مطرح و برخورد اشلی با آن ها پرداخت. موضوعی که مطرح می شود موضوعی بسیار مهم است که حتی برای امروز ما و هنر کشورمان می تواند کار کند؛ روابطی که ناخواسته در محیط کار به وجود می آیند و دختر خبرنگاری که به شکلی کنایی در مقابل هر سه شخص فیلمساز، نویسنده و بازیگر با پیشنهاد تلویحی و یا مستقیم رابطه روبرو می شود. اما این مسئله نیز در فیلم در همین حد رها می شود. نه به چرایی آن پرداخته می شود و نه راه حل ای برای آن مطرح می شود. فیلمساز یک نیمچه موضع می گیرد؛ زمانی که اشلی بدون لباس و با یک پالتو زیر باران از خانه بازیگر می گریزد و به گتسبی باز می شود. آیا این بازگشت توام با حقارت از این دیدگاه نشات می گیرد که اتفاقاتی که بین افراد معروف و دختران زیبای جویای نام می افتد تقصیر خود دختران است؟ امیدوارم که این گونه نباشد.

از سوی دیگر رابطه ای بین گتسبی و شنون (سلنا گومز) شکل می گیرد، دختری که در زمان های گذشته گتسبی با خواهر او قرار گذاشته است. این رابطه نیز خلق الساعه شکل می گیرد، بی دلیل ادامه می یابد و کشش احتمالی آن برای مخاطب نه به واسطه لحظات حسی جدی و تاثیرگذار که به دلیل جذابیت های ذاتی سلنا گومز و تیموتی شالامه است. گتسبی در دقایقی که از حضور اشلی ناامید شده با او همراه می شود، بی هدف پرسه می زنند و به دیدن موزه می فرایند. در نهایت نیز کشف می نماید که روحیاتش با او بیشتر جور می شود تا اشلی. شنون را می توان پرداخت نشده ترین کاراکتر فیلم دانست که به نظر می رسد هیچ نوع خصوصیات ویژه و یا حتی غیر ویژه ای برای او از سوی آلن تعریف نشده است و صرفا قرار است بر پایه شمایلی که در قامت یک خواننده و سلبریتی دارد، خود را تکرار کند.

به شکلی ناامیدنماینده باید فیلم را نمایشی تجاری از چند جوان پولدار بی دغدغه خوش پوش و خوش چهره دانست که قرار است. تجاری بودن از سر و روی فیلم جدید آلن می چکد و این مسئله با فیلم های دیگر کارنامه کاری او نمی خواند. فیلم لحظاتی سرخوشانه از پرسه زنی در شهر دارد، آن هم از آن جهت که وودی آلن استاد شهر ساختن است. اما در نهایت پس از انتها فیلم هیچ چیز به کارنامه وودی آلن در مقام یک مولف افزوده نمی شود و یک روز بارانی در نیویورک را باید فیلمی الکن دانست که ساخته شدن یا نشدنش هیچ گونه تفاوتی نمی کرد.

در نهایت دوست دارم یک موضوع فرامتن را مطرح کنم. وودی آلن مدت هاست که با مسائل و اتهاماتی حاشیه ای دست و پنجه نرم می نماید. اتهاماتی که صحت آن ها در هیچ دادگاهی معین نشده است. بر پایه همین اتهامات اثبات نشده آمازون طی اقدامی غیر اخلاقی تصمیم گرفت فیلم را بایگانی کند و در نهایت نیز فیلم با تاخیر زیاد منتشر شد. اما دردناک ترین جای قضیه اظهارنظر های جوانان کم سنی مانند تیموتی شالامه و سلنا گومز که به دلیل همین موارد از بازی در فیلم وودی آلن اظهار پشیمانی کردند. اتفاقی که یقینا تا به امروز بزرگترین دستاورد هنری آنان و بسیار بالاتر از شوهای مصرف گرایانه و دیگر فعالیت های آن ها بوده و وودی آلن نیز به عنوان یک کارگردان مهم سینمای معاصر تصمیم گرفته از جذابیت آن ها استفاده کند. باید دید چه مسائلی در غرب روی می دهد و چه مانورهای تبلیغاتی از سوی بعضی کمپین ها در باب این اتهامات شکل می گیرد که سلبریتی های کم سن و سالی مثل افراد مذکور از بازی در فیلم یکی از فیلمسازان مهم تاریخ سینما ابراز نارضایتی می نمایند.

نقد فیلم یک روز بارانی در نیویورک بازتاب دیدگاه های شخصی نویسنده است و لزوما موضع خبرنگاران مگ نیست.

pariha.com: پریها مجله گردشگری، خبری، موفقیت، آشپزی و سرگرمی میباشد.